کاپادوکیا شهر عجایب در ترکیه

منطقه باستانی و شگفت انگیز کاپادوکیا در آناتولی مرکزی و قلب ترکیه که امروزه بخش های مختلف آن در چندین استان قرار دارد، از جمله جاذبه های محبوب این کشور به شمار می آید. این منطقه که بیشتر به سازهای طبیعی دوکی شکل خود و تورهای بالن سواری شهرت دارد، شگفتی های آن موجب شده تا به شهر عجایب ترکیه شهرت داشته باشد.

کاپادوکیا در قلب آناتولی مرکزی ترکیه واقع شده است و منطقه‌ای با جغرافیای نیمه‌خشک دارد. این منطقه که دارای ارزش تاریخی بالایی است، میان شهرهای نیغده، آکسارای، نوشهیر، کرشهیر و قیصریه قرار گرفته است. از نظر تاریخی، کاپادوکیا حد فاصل مرزهای باستانی بین امپراتوری‌های ایران و یونان بوده و در زمان‌های گذشته از اهمیت استراتژیکی برخوردار بوده است.

همه چیز در مورد کاپادوکیا (Cappadocia)

منطقه باستانی «کاپادوکیا/ کاپادوکیه» که امروزه بخش عمده ای از آن در استان «نوشهیر (Nevşehir)» واقع می باشد، قدمت آن به 7000 سال پیش از میلاد باز می گردد؛ از این رو، این منطقه در طول تاریخ میزبان تمدن هایی چون: هیتی ها، فریشیان، آشوریان، پارسیان، بیزانس، روم، سلجوقیان و عثمانی ها، بوده که امروزه می توان آثار به‌جامانده از برخی از آنها را همچنان مشاهده کرد. همچنین، باید اشاره داشت نام کاپادوکیه در زبان پارسی باستان، به معنی «سرزمین اسب های زیبا» است که همچنان نیز با همین نام شناخته می شود.

جالب است بدانید، تنها حدودا 20 کیلومتر از منطقه کاپادوکیا در استان نوشهیر واقع شده و سایر بخش ها آن نیز، در استان های: کایسری/ قیصریه (Kayseri)، آکساری (Aksaray)، کرشهیر/ قرشهر (Kırşehir)، سیواس (Sivas)، و نیغده (Niğde)، می باشند؛ بدین ترتیب، صرف نظر از اینکه شما به کدام یک از این شهرها سفر کرده اید، نه تنها به راحتی می توانید از جاذبه های کاپادوکیا بازدید کنید، بلکه با اجاره خودرو و هزینه کمتر، می توانید فرصت گشت و گذار در سایر مناطق را نیز بدست آورید.

نکته: یکی از مشهورترین تفریحات در این منطقه، تورهای بالن سواری کاپادوکیا هستند که فرصت تماشای طلوع خورشید را در کنار دیدن مناظر بکر اطراف را از چشم اندازی مرتفع، برای گردشگران فراهم می آورند.

نحوه سفر به منطقه کاپادوکیا

در حالت کل، صرف نظر از اینکه مبدا حرکت شما به کاپادوکیا کجاست (مثلا داخل ترکیه یا خارج از این کشور)، یکی از ساده ترین روش های مسافرتی به اقصی نقاط جهان، رزرو بلیط هواپیماست. بدین ترتیب، شما می توانید پرواز مقصد خود را به نزدیک ترین فرودگاه به کاپادوکیا یعنی «فرودگاه بین المللی ارکیلت در کایسری (Kayseri Erkilet Airport)» انتخاب کرده و از آنجا با به این مقصد شگفت انگیز بیایید.

رایج ترین روش های رسیدن به کاپادوکیا از کایسری که حدودا 75 کیلومتر (یک ساعت و ربع)، فاصله دارد، عبارتند از: تاکسی، اتوبوس و اجاره خودرو.

هتل های کاپادوکیا

بنا بر آنچه گفته شد، در کاپادوکیا به دلیل تعدد جاذبه های گردشگری و مسافرین زیادی که به بازدید از این منطقه می آیند، در سال های اخیر به راحتی می توان اقدام به رزرو انواع هتل در کاپادوکیا کرد؛ آنچه رزرو هتل را در این مکان تاریخی را جذاب تر می کند، فعالیت برخی هتل هایی است که در دل غارها و سازه های مخروطی شکل آن می باشند.

توجه داشته باشید، یکی از مواردی که می توانید هنگام انتخاب رزرو هتل دلخواهتان مدنظر قرار بدهید، موضوع ترانسفر فرودگاهی است. به بیان دیگر، اگر شما به هر دلیل قصد رانندگی در ترکیه را ندارید، می توانید گزینه «رزرو خودرو با راننده (ترانسفر)» را در نظر بگیرید؛ چراکه برخی هتل ها، چنین خدماتی را برای مهمان های خود انجام می دهند و برخی دیگر از مسافرین نیز، خودشان این خدمات را از قبل سفر، رزرو می کنند.

تاریخچه پیدایش منطقه کاپادوکیا

بنا بر بررسی های محققان و زمین شناسان، منطقه کاپادوکیا حدود 60 میلیون سال پیش درنتیجه عواملی چون: فرسایش لایه های سست خاک و توسط گدازه ها، خاکسترهای کوه های «حسن داغی (Hasan Dağı)» و «گولوداغ (Güldağ)» و نیز اثرات وزش باد، ایجاد شده است. این قبیل تاثیرات که بارزترین نمونه های آنها، معروف به «دودکش های پری (Peribacaları)» می باشد، در طول تاریخ تبدیل به سکونتگاه هایی برای مردم دوران های مختلف بدل شدند.

بدین ترتیب، ساکنین این منطقه اقدام به تراشیدن درون این سازهای طبیعی با توجه به اندازه و قابلیت کاربری آنها کردندن تا خانه ها و پرستشگاه های خود مانند صومعه و کلیسا را ساخته و در آسایش و امنیت زندگی کنند. این در حالی است که به دلیل ویژگی های ساختاری آین دودکش ها، عایق های بسیار خوبی در برابر گرما و سرما بوده و در برخی از انواع قدیمی تر آنها، می توان نقاشی هایی به عنوان تزئینات، درونشان مشاهده کرد.

جاذبه های طبیعی کاپادوکیا

1.      دودکش های پری (Peri Bacaları)

همیشه یکی از اولین جاذبه های کاپادوکیا که به ذهن خطور می کند، سازه های طبیعی موسوم به «دودکش های پری» می باشد؛ این سازه ها که بر اثر عواملی چون: سیلاب های جاری شده از دامنه دره ها، تندبادها، بارش باران و نیز فرسایش ساختار توف ها (نوعی سنگ متشکل از خاکستر آتشفشانی)، بوجود آمده اند، همانند مجموعه ای از مخروط ها در کنار هم و اندازه های مختلف هستند.

دودکش های کلاه دار پری، عمدتا در اطراف منطقه «اورگوپ (Ürgüp)» بوده و متشکل از بدنه مخروطی و یک بلوک سنگی در قسمت بالای آنها می باشند. انواع دیگر دودکش های پری نیز که ناشی از فرسایش سنگ و خاک در منطقه کپادوکیا هستند، عبارتند از دودکش های: مخروطی، قارچی، ستونی و تیز. دودکش های پری بیشتر در مناطق زیر وجود دارند:

·        دره های بین مثلث اورگوپ-اوچ حیصار-آوانوس (Ürgop-Uçhisar-Avanos)

·        منطقه بین اورگوپ-شاهین اِفَندی (Ürgop-Şahinefendi)

·        اطراف روستای چات در نوشهیر (Çat Köyü in Nevşehir)

2.      دره ایهلارا (Ihlara Vadisi)

دره ایهلارا در 40 کیلومتری آکسارای، دره ای است که در نتیجه فرسایش گدازه های پراکنده شده از آتشفشان حسن داغی شکل گرفته است. این دره که بواسطه جریان «رودخانه مِلَندیز (Melendiz Nehri)» طی چندین میلیون ساله با طول 14 کیلومتر و ارتفاع 110 متر بوجود آمده، از ایهلارا شروع شده و در «سلیمه (Salima)» پایان می یابد. ارتفاع دره ایهلار در برخی نقاط به 100-150 متر رسیده و در طول دره، تعداد زیادی: پناهگاه، مقبره و کلیسای کنده شده در دل صخره ها نیز، وجود دارد.

گفتنی است، تزئیناتی در برخی کلیساهای واقع در دره ایهلارا موجود دارند که مربوط به قرن 6-13 بوده و تا به امروز نیز به خوبی حفظ شده اند؛ شاخص ترین این کلیساها، عبارتند از: آقاچالتی (Ağaçaltı)، پورِنلی سِیکی (Pürenli Seki)، یلانلی (Yılanlı)، و سومبوللو (Sümbüllü).

3.      دره دورنت (Devrent Vadisi)

دره دِورِنت واقع در «آوانوس (Avanos)» که با نام «دره هایال (Hayal Vadisi)» به معنی «دره رویایی (Imaginary Valley)»، نیز شناخته می شود، با مناظر جالب خود یکی از مناطق شگفت انگیز کاپادوکیاست؛ گردشگران هنگام بازدید از این دره که تحت تاثیر جریانات آب و باد، شکل های مختلفی به خود گرفته، موجب می شود بسته به قدرت تخیل خود و زاویه دیدشان، آنها را به اشکال جالبی ببینند.

این دره که صخره ها و سایر سازه های طبیعی در آن بواسطه جریانات شدید آب و باد بوجود آمده اند، برخی اشکال آن بسیار شبیه به حیوانات می باشد؛ از این رو، قدم زدن در میان این سازه ها باعث می شود به شما حس افتن به باغ وحش را بدهید. از سوی دیگر، با توجه به اینکه بارزترین شکل به چشم خورده در این دره «شتر» می باشد، لذا به یکی از مهمترین نمادهای دره درونت تبدیل شده است.

جاذبه های تاریخی کاپادوکیا

1.      شهر زیرزمینی کایماکلی (Kaymaklı)

شهر زیرزمینی کایماکلی در 20 کیلومتری نوشهیر، در روستایی به همین نام و در 8 طبقه، واقع شده که در حقیقت، در دل سنگ های آتشفشانی توف، حفر گردیده است؛ این شهر که قدمت و ساخت طبقه اول آن به دوره باستان باز می گردد، سایر طبقات و بخش های آن نیز در دوران های امپراتوری روم و بیزانس، ایجاد شده اند.

شهر زیرزمینی کایماکلی، دارای شرایط اقامتیِ لازم برای یک زندگی موقت را دارا بوده و با اتاق ها و سالن هایی آن، شامل بخش هایی چون: راهروهای باریک، مخازن نوشیدنی های رایج، آب انبارها، انبارهای آذوغه، آشپزخانه، دودکش های تهویه، چاه های آب، کلیسا و سنگ های کشویی بزرگ، می باشند؛ در عصر حاضر، تنها 4 طبقه از این شهر برای بازدید عموم دایر است.

2.      شهر زیرزمینی درین کویو (Derinkuyu)

این شهر زیرزمینی در بخشی به همین نام در 30 کیلومتری نوشهیر واقع شده و دارای مکان هایی برای اسکان یک گروه بزرگ و تامین نیازهای لازم آنها می باشد. شهر زیرزمینی درین کویو، دارای 8 طبقه بوده و بر خلاف شهر زیرزمینی کیماکلی، دارای: یک مدرسه دینی، مکانی برای اعتراف، حوض غسل تعمید و یک چاه می باشد که همین موضوع توجه گردشگران را بیشتر به خود جلب کرده است.

شهر زیرزمینی درین کویو، مساحتی بالغ بر 445 کیلومتر داشته و قدمت سکونت در آن، حدودا به 3000 سال پیش برمی گردد. جالب است بدانید، نام قدیمی این منطقه «ملاکوپی (Malakopi)» بوده و دلیل تغییر نام آن به درین کویو نیز، اجبار به حفر چاه هایی با عمق 60 تا 70 متر برای رسیدن به آب بوده است؛ بنا بر شواهد بدست آمده، اولین ساکنان ایس یبلات« مردم آشوری بوده اند.

3.      روستای قدیمی آوانوس (Avanos Köyü)

روستای آوانوس در 18 کیلومتری شمال نوشهیر، پیش تر با نام های «ونسا (Venessa)»، «زوویناسا (Zuwinasa)» و «اوئناسا (Ouenasadır)» شناخته می شده و امروزه یکی از جاذبه های گردشگری ترکیه می باشد. این روستا که یکی از ویژگی های بارز آن، صنعت سفال سازی به سبک قدیم می باشد، قدمت آن به اقوام هیتی برمی گردد؛ بر این اساس، سفال ها پس از شکل دهی، مقابل آفتاب قرار می گیرند تا خشک شده و سپس به کوره هایی با دمای 800 تا 1200 درجه سانتیگراد، برای پخته شدن منتقل می شوند.

یکی دیگر از جاذبه های روستای آوانوس، تاکستان هایی است که انگورهای آنها به منظور فرآوری شدن، به غارها و انبارهای طبیعی موجود در روستا منتقل شده و به لحاظ کیفیت، در سراسر جهان محبوب می باشند. از سوی دیگر، این روستا دارای جاذبه های تاریخی مانند تابوت مرمری کشف شده در گورستانی مربوط به دوره روم باستان در نزدیکی آوانوس است که در سال 1971 کشف شده است.

4.      کلیسای توکالی (Tokalı Kilisesi)

کلیسای توکالی به عنوان بزرگترین کلیسای سنگی در منطقه دره «گورِمه (Göreme)» دارای چهار بخش با نقاشی ها و تزئینات زیبایی می باشد. یکی از مهمترین ویژگی های این کلیسا، نقاشی های مربوط به قرن 10 میلادی بر روی دیوارها بوده که برخی برگرفته از کتاب مقدس و در بخش قدیمی کلیسا نقش بسته اند؛ کلیسای توکالی دارای پلانی مستطیل شکل و عریض با طالق هایی بزرگ بوده و راهروهایی برای دسترسی آسان تر به بخش های مختلف کلیسا مانند شبستان، می باشد.

از جمله مهم ترین نقاشی ها و تزئینات موجود بر دیوارهای این کلیسا، عبارتند از صحنه هایی از کتاب مقدس در بخش جدید کلیسا با مفاهیمی چون: سفر به بیت لحم، تولد حضرت عیسی، حضور سه منجم، قتل عام کودکان بی گناه، فرار به مصر، تصویر حضرت عیسی در معبد، هبوط حضرت عیسی به آسمان، عروج حضرت عیسی به آسمان و غیره.

5.      کلیسای ییلانلی (Yılanlı Kilisesi)

کلیسا ییلاتلی متعلق به قرن 5 پس از میلاد، بخشی از موزه روباز گورمه بوده و به لحاظ ساختار و تزئینات، جزو مکان های دیدنی کاپادوکیا به شمار می آید؛ از بارزترین نمونه های نقاشی در این کلیسا، می توان به: عیسی انجیل به دست، بانی کلیسا، سنت اونیسیموس (St. Onesimus)، سنت جورج (St. George)، سنت تئودور (St. Theodore)، و سنت اونوفیوس (St. Onofius)، اشاره داشت.

پلان کلیسای ییلانلی، دارای پلان ضربدری بوده و در بخش نمازخانه آن، تعدای مقبره مربوط به راهبانی که در این مکان خدمت می کردند، وجود دارد؛ در عین حال، بخش های دیگری در این کلیسا وجود دارند که شامل صحن اصلی، ستون ها و طاق های زیبا، عبادتگاه، اتاق راهبان و ...، می گردند.

6.      قلعه اوچ حیصار (Uçhisar Kalesi)

قلعه اوچ حیصار واقع در مرتفع ترین نقطه کاپادوکیا، دارای زیباترین چشم انداز نسبت به سایر مناطق بوده و برای بیش از هزار سال و حتی تا دهه 50، محل سکونت بسیاری در اتاق های حفر شده در قلعه بوده است. از سوی دیگر، با توجه به مکان ساخت این قلعه که امکان کنترل و احاطه زیاد به اطراف را فراهم می کرده، دارای امتیاز استراتژیک بالایی می باشد.

همچنین، روایت است قلعه اوچ حیصار توسط تونل های حفر شده، به نقاط مختلف منطقه متصل می باشد اما تا به امروز هنوز هیچ اثری از این تونل ها یافت نشده است. علاوه بر دره های متعدد موجود در منطقه، منظره شگفت انگیز کوه های حسن داغی و دریاچه «اَرجیِس (Erciyes)» که در تشکیل دودکش های پری نقش مهمی دارند، هنگام غروب خورشید گردشگران بسیاری را به خود جلب می کند.

7.      موزه روباز گورمه (Göreme Müzesi)

موزه روباز گورمه، یک شهر کوچک سنگی در 13 کیلومتری نوشهیر و 2 کیلومتری شهر گورمه می باشد که طی قرون چهار تا سیزدهم میلادی، یکی از سکونتگاه های قدیمی در این منطقه می باشد. این شهر قدیمی که زندگی در آن به دلیل سبک و سیاق صومعه ها انجام می شده، بسیار سخت و ویژگی های مختص به خود را داشته است. از این رو، می توان گفت تقریبا در هر نقطه ای از این مکان که بلوک های سنگی وجود دارد، کلیساها، عبادتگاه ها، سالن های غذاخوری و مکان هایی برای اتراق، ساخته شده است.

این موزه روباز که پیش از این مکانی برای گذراندن دوره های آموزشی مذهبی در صومعه بوده، شیوه و نظام آموزشی خود را بعدها به سایر مکان ها نیز منتقل کرد. ؛ همچنین، باید اشاره داشت در کلیساهای این منطقه، عمدتا تزئینات و نقاشی هایی از زندگی حضرت عیسی و موضوعات اشاره شده در انجیل، وجود دارند.

8.      شهر کوچک اورگوپ (Ürgüp)

شهر اورگوپ در 20 کیلومتری شرق نوشهیر، یکی از مهمترین مناطق کاپدوکیا بوده و در اقصی نقاط آن می توان خانه های سنگی که از بارزترین ویژگی های این منطقه هستند را نیز، مشاهده کرد. این منطقه که به لحاظ گردشگری بسیار پر رونق می باشد، جزو پیشگام ترین شهرهای ترکیه در رایج شدن «بوتیک هتل ها (Boutique Hotel)» می باشد.

جالب است بدانید، اورگوپ در طول تاریخ با نام های مختلفی خوانده می شده که عبارتند از: در دوره بیزانس با نام «اوسیانا (Assiana)»، در دوره سلجوقیان «باش حیصار (Başhisar)»، در دوره عثمانی ها «قلعه بورگوت (Burgut kalesi)» و طی سال های اولیه جمهوریت با نام «اورگوپ». امروزه، شهر کوچک اورگوپ مبدایی مناسب برای بازدید از شهرهای زیرزمینی کاپادوکیا و کلیساهای سنگی می باشد.