آشنایی با مدرسه یاقوتیه ارزروم

مدرسه ‌ی یاقوتیه ارزروم (Yakutiye Madrasa)، یک مدرسه تاریخی است که به دستور «سلطان اولجایتو»، یکی از حاکمان ایلخانی، در سال 1310 میلادی ساخته شد. این مدرسه، مناره‌ ها و کاشی ‌کاری‌ های رنگی زیبایی دارد و ظاهر آن مانند مدرسه های ساده امروزی نیس، بلکه هنر ایلخانی ها را به نمایش می گذارد. در ادامه با تاریخچه مدرسه یاقوتیه، معماری مدرسه یاقوتیه و نکاتی جالب در مورد این بنا، بیشتر آشنا می شوید.

تاریخچه و اطلاعاتی درباره مدرسه‌ یاقوتیه

این مدرسه با قدمت 700 ساله خود، در شهر ارزروم، در خیابان «مامجو (Mumcu Caddesi)» و در کنار مسجد لالا پاشا مصطفی قرار دارد. معمار این بنا، فردی به نام "یاکوت غازانی" بود که معماری برجسته‌ در دوره حکومت ایلخانیان بود و در ساخت بناهای مذهبی و آموزشی، مهارت بالایی داشت.

 کاربری این مدرسه در طول سال ها تغییر پیدا کرد، مثلا در زمان عثمانیان، به ‌عنوان یک کارگاه ریخته‌ گری مورد استفاده قرار می گرفت و در قرن 19، انبار نظامی بود. در دهه ۱۹۷۰، پادگان های اطراف این بنا تخریب شدند و مدرسه یاقوتیه، دوباره نقش پررنگ تری پیدا کرد. در سال 1994 بنا مرمت و تبدیل به موزه مردم شناسی شد و هم اکنون گردشگران زیادی به طور سالانه از آن بازدید کنند.

ویژگی های معماری مدرسه یاقوتیه ارزروم

در ادامه با ویژگی ها و معماری این بنای باشکوه بیشتر آشنا می شوید:

·         نقوش و نمادها

مدرسه یاقوتیه ارزروم، دارای یک گنبد و دو مناره می باشد که با نقوش هندسی و آجرهای لعاب دار و بدون لعاب، تزئین شده ‌است. روی درب ورودی که یکی از زیباترین بخش های بناست، نقاشی هایی از دو پلنگ، یک عقاب دوسر و درخت زندگی کشیده شده که نمادی برای ترک های آسیای میانه بود. همچنین، کتیبه ‌های کنده کاری شده، زیبایی حیرت انگیزی به این مدرسه بخشیده‌ اند.

تزئینات هندسی و نقاشی های نمادین در نمای مدرسه، کاملا متقارن هستند در سرتاسر بنا تعادل و تقارن برقرار است. این تزئینات، توجه ویژه ایلخانی ها به هنر و مهارت آنها را نشان می دهد.

·         اتاق ها و طرح کلی بنا

طرح کلی بنا مستطیلی‌ شکل و یک طبقه می باشد، اما ورودی آن به صورت دو طبقه طراحی شده است. در چهار گوشه بنا، چهار اتاق قرار دارد که بین این اتاق‌ ها، هشت اتاق کوچک‌ به ‌صورت متقارن قرار گرفته ‌اند که درگذشته محل زندگی دانشجویان و اساتید بود.

·         حیاط مرکزی

لازم به ذکر است که مهمترین ویژگی مدرسه یاقوتیه حیاط آن است که بزرگترین مدرسه با حیاط سرپوشیده در منطقه آناتولی را دارد. حیاط مدرسه مستطیلی ‌شکل می باشد و بخش مرکزی آن با یک گنبد و سایر قسمت ‌ها با طاق ‌های نوک ‌تیز و قوسی طراحی شده است.

·         آرامگاه

در این بنا آرامگاهی از جنس آجر وجود دارد که دارای سه پنجره و سقفی مخروطی می باشد.

چه آثار مهمی در موزه یاقوتیه ارزروم وجود دارد؟

در شهر ارزروم موزه های مختلفی وجود دارد که موزه باستان شناسی ارزروم یکی از آنهاست. در ادامه با اشیا موجود در موزه یاقوتیه ارزروم بیشتر آشنا می شوید:

·         دستبند نقره ای

در موزه، یک "دستبند نقره ‌ای" زیبا و چشم نواز وجود دارد که متعلق به قرون 19 و 20 میلادی است، در طراحی این دستبند از سنگ های عقیق با ارزش و زنجیر استفاده شده است.

·         ست لوازم نوشتاری

یک ست لوازم نوشتاری متعلق به دوران عثمانی وجود دارد که روی آن حکاکی هایی از گل و شاخه های پیچ خورده وجود دارد. این ست نوشتاری دارای قابی چوبی شکل است و حالت کشویی دارد.

·         ظرفی به شکل حیوان و انسان

 

در موزه مدرسه یاقوتیه، یک ظرف سرامیکی براق به رنگ سبز روشن وجود دارد  که به شکل جالبی طراحی شده است. این ظرف به شکل حیوان می باشد که یک انسان روی آن نشسته و طبل می نوازد. سر انسان و دهان حیوان سوراخ دار می باشد و روی بدن حیوان حکاکی هایی وجود دارد.

·         ست لگن و آفتابه طلایی

این ست که متعلق به قرن 18 میلادی است، دارای یک صابون دان، آفتابه با گردن بلند، لگن، درپوش گنبدی شکل و ...، می باشد. همچنین روی آفتابه و لگن، نقوش برجسته با تزئینات میناکاری به رنگ های آبی و سبز رنگ وجود دارد. این ست، یکی از زیباترین نمونه های تومبک کاری (حکاکی و خاتم کاری) است که متعلق به دوران عثمانی می باشد.  

چگونه به مدرسه‌ یاقوتیه برویم؟

برای رفتن به مدرسه یاقوتیه، می توانید با اتوبوس و یا تاکسی به مرکز شهر ارزروم بروید و از آنجا مجددا سوار اتوبوس هایی شوید که به سمت مدرسه یاقوتیه حرکت می کنند. همچنین اگر در سفر خود اقدام به اجاره ماشین در ارزروم کرده اید، کافی است به خیابان جمهوری بروید و با دنبال کردن تابلوهای نصب شده در این خیابان، مدرسه یاقوتیه را به راحتی پیدا کنید.