کلیسای بلغاری سنت استفان در استانبول ترکیه

کلیسای بلغاری سنت استفان در استانبول ترکیه یکی از کلیساهای موجود با بیشترین ساختار فلزی در جهان می باشد که در ساحل شاخ طلایی (Golden Horn)، قرار دارد.

اگر به استانبول رفته باشید، هرگز احساس نمی کنید که کمبود مکان های عبادتی در آن وجود دارد؛ «کلیسای بلغاری سنت استفان (Bulgarian Church of St. Stephen)» که به کلیسای آهنی (Iron Church)، نیز شهرت دارد، در ساحل شاخ طلایی (Golden Horn)، قرار دارد. این کلیسا که در نگاه اول شباهت زیادی به سایر کلیساهای مشابه دارد، در اوایل قرن 19 و دوره ای که به تازگی سعی در استفاده از سازه های پیش ساخته بود، بطور کامل از آهن بنا گردید. امروزه می توان بخش هایی از این بنا را که دچاره زنگ زدگی در طاق های داخلی شده و همانند گل و شکوفه های زخمی نیز به نظر می آیند، مشاهده نمود. آهن های بکار رفته در کلیسای سنت استفان، از وین (پایتخت اتریش)، و از طریق رود دانوب (Danube)-دریای سیاه-تنگه بسفر (Bosphorus)، به استانبول جهت مونتاژ آورده شده اند؛ این اقدام که امری مقرون به صرفه و کمی نیز عجیب بوده، هرگز دچار اختلال نگردید.

بنا بر روایتی معروف، سلطان عبدالعزیز (Sultan Abdülaziz)، که از ساخت این بنا منصرف شده بود، به اقلیت ارتدکس بلغاری ساکن در شهر اجازه ساخت این کلیسا را داد؛ اما او شرطی بر این موضوع تعیین نمود که بر اساس آن، بلغاری ها ملزم شدند کلیسای مورد نظرشان، سنت را ظرف یک ماه و به شکل اصولی، به اتمام برسانند. اما این روایت همانند سایر داستان هایی از این دست، کاملا درست نبوده و ماجرا از این قرار است که کلیسای سنت استفان با بودجه دولت بلغارستان جهت ساخت و طراحی یک معمار ارمنی به نام «هووسپ آزناوور (Hovsep Aznavur)» ساخته شده است. در این روند، دولت عثمانی ابتدا روند ریخته گری قالب ها را به ریخته گری آزناوور اعطا نمود ولی نهایتا آن را به شرکت رودلف فیلیپ واگنر (Rudolph Philip Waagner Company)، داد؛ بدین ترتیب، 500 تن سازه پیش ساخت فلزی به مکان فعلی کلیسا منتقل و در منطقه فاتح (Fatih)، استانبول مونتاژ گردید.

هرچند مراحل ساخت و مونتاژ کلیسا مطابق شرط سلطان در مدتی زمانی کوتاه (حتی با معیارهای امروز)، صورت گرفت، اما به نظر می رسید هنوز شرط سلطان بطور کامل بجا آورده نشده باشد و آن، تنها بخش بجا مانده از کلیسای چوبی قدیمی یعنی «محراب سنگی» بود که تا امروز نیز در کلیسا واقع و مورد استفاده می باشد. این کلیسا که یکی از معدود کلیساهای فلزی در جهان می باشد، در 8 سپتامبر 1898 افتتاح و از آن زمان تاکنون، همچنان مورد استفاده بوده است. گردشگرانی که از کلیسای سنت استفان دیدن می کنند، هنوز هم می توانند آثار زنگ زدگی را در بخش هایی از آن که به نوعی موجب تزئین کلیسا شده، ببینند.