کلیسای بلغاری سنت استفان در استانبول ترکیه

کلیسای بلغاری سنت استفان در استانبول ترکیه یکی از کلیساهای موجود با بیشترین ساختار فلزی در جهان می باشد که در ساحل شاخ طلایی (Golden Horn)، قرار دارد.

کلیسای بلغاری سنت استفان در استانبول ترکیه، از جاذبه‌های مهم تاریخی و مذهبی این شهر، جزو مکان‌هایی است که بازدید از آن می‌تواند سفر شما را پربارتر کند. این کلیسا در استانبول، یادگاری از اواخر امپراتوری عثمانی بوده و ساختار و معماری آن، جزو جاهای دیدنی استانبول برای بازدید توسط گردشگران می‌باشد.

کلیسای بلغاری سنت استفان استانبول؛ گنجینه‌ ای آهنی در شاخ طلایی

«کلیسای بلغاری سنت استفان استانبول (Bulgarian St. Stephen Church)»، که به نام‌های «کلیسای بلغار استانبول (Bulgarian Church Istanbul)» و «کلیسای آهنی استانبول (Iron Church Istanbul)» نیز شناخته می‌شود، از منحصربه‌فردترین بناهای مذهبی در شهر استانبول ترکیه است؛ این کلیسا در سمت اروپایی و جنوب مرکز شهر و شمال ساحل «شاخ طلایی (Golden Horn)» قرار دارد.

گفتنی است، کلیسای سنت استفان نه‌تنها یک عبادتگاه فعال برای جامعه بلغاری استانبول ترکیه است، بلکه یکی از برجسته‌ترین مکان های تاریخی استانبول و نیز شاهکار مهندسی شناخته می‌شود. بازدید از این کلیسای تاریخی، که از آن به‌عنوان یکی از معدود کلیساهای پیش‌ساخته تمام فلزی در جهان یاد می‌شود، می‌تواند نقطه عطفی در استانبول گردی و کشف جاهای تاریخی استانبول باشد.

تاریخچه کلیسای سنت استفان

داستان ساخته شدن کلیسای سنت استفان استانبول، به میانه‌های قرن نوزدهم و اوج دوران ملی‌گرایی در امپراتوری عثمانی بازمی‌گردد؛ پیش از ساخت این بنای فعلی، جامعه مسیحی بلغاری در شهر استانبول در یک کلیسای چوبی کوچک واقع در همان منطقه، به عبادت می‌پرداختند. با رشد جمعیت و افزایش تمایل به داشتن هویتی مستقل از «اسقف‌نشین یونانی قسطنطنیه (Greek Patriarchate of Constantinople)»، نیاز به ساخت یک کلیسای بزرگ و باشکوه برای بلغاری‌های ارتدکس احساس شد. در نهایت، «سلطان عبدالعزیز (Sultan Abdülaziz)» با درخواست جامعه بلغاری موافقت و فرمانی برای ساخت یک کلیسای جدید صادر کرد.

بنا بر یک داستان مشهور (احتمالا افسانه‌ای)، سلطان شرط گذاشت ساخت کلیسای سنت استفان باید در مدت زمان بسیار کوتاهی به اتمام برسد؛ این فرمان، مهندسان و معماران را بر آن داشت به‌دنبال راه‌حلی نوآورانه باشند. از این‌رو، تصمیم بر ساخت کلیسایی با استفاده از قطعات پیش‌ساخته آهنی  گرفته شد که بودجه آن نیز عمدتا توسط دولت بلغارستان و کمک‌های مالی مردم این کشور تامین شد.

پس از آن، شرکت اتریشی «رودلف فیلیپ واگنر (Rudolph Philip Waagner)» بر اساس طراحی اولیه یک معمار ارمنی به‌نام «هووسپ آزناوور (Hovsep Aznavur)»، مسئول ساخت و ریخته‌گری بیش از 500 تن قطعات چدنی شد. این قطعات از طریق کشتی و از مسیر «رود دانوب-دریای سیاه-تنگه بسفر» به استانبول ترکیه حمل و در محل حاضر در منطقه «فاتح (Fatih)» مونتاژ شدند. ساخت و مونتاژ کلیسای بلغار استانبول تنها در سه سال به‌طول انجامید و این بنا در نهایت در 8 سپتامبر 1898 با شکوه بسیار افتتاح شد.

امروزه این کلیسا به‌عنوان یکی از جاهای تاریخی استانبول و نیز سمبل هویت ملی و مذهبی بلغاری‌ها در ترکیه استانبول همانند «چشمه قیصر ویلهلم یا میدان هیپودروم استانبول (Kaiser Wilhelm Çeşmesi/ Hipodrom Meydanı, İstanbul)» پابرجا است.

معماری کلیسای سنت استفان استانبول

از دیگر نکات جالب در رابطه با کلیسای سنت استفان استانبول که آن را در فهرست جاذبه های گردشگری استانبول به‌عنوان پدیده‌ای بی‌همتا تبدیل کرده، معماری آن می‌باشد. این بنا نمونه درخشان و نادری از سبک «نئو-گوتیک (Neo-Gothic)» و همچنین یکی از معدود کلیساهای تمام فلزی در جهان است. پلان کلیسای آهنی استانبول به شکل یک صلیب با سه محراب (باسیلیکا - Basilica)، طراحی شده و گنبدی هشت ضلعی بر فراز تقاطع بازوها قرار گرفته است.

این بنا که ظاهر آن تا حدی یادآور معماری «ابلیسک تئودوسیوس در استانبول (Obelisk of Theodosius in Istanbul)» می‌باشد، به‌لحاظ ساختاری نیز جذابیت‌های زیادی دارد؛ در همین راستا، تمامی اسکلت، نما و حتی تزئینات داخلی آن از قطعات پیش‌ساخته چدنی که با دقت و ظرافت بسیار به‌هم متصل شده‌اند، بنا گردیده است. درعین‌حال، نمای خارجی با مجسمه‌ها و نقش‌های برجسته چدنی تزئین و پنجره‌های بزرگ و رنگین آن که نور طبیعی را به داخل هدایت می‌کنند، فضایی روحانی به آن می‌بخشند.

همچنین، فضای داخلی کلیسای سنت استفان استانبول دارای یک محراب اصلی با نقاشی‌های دیواری زیبا و یک «پرده شمایل (Iconostasis)» برروی دیوار آن، منبت‌کاری شده‌است. جالب اینجاست، گردشگران می‌توانند رد زنگ‌زدگی‌های کنترل‌شده را روی برخی از قطعات فلزی ببینند که به‌عنوان بخشی از هویت این بنا هستند. تمامی این ویژگی‌ها موجب شده به‌لحاظ یکی از جاهای تاریخی استانبول، بسیار مورد توجه قرار گیرد.

کلیسای سنت استفان استانبول پس از آتش سوزی

از دیگر نکات قابل‌توجه درباره کلیسای بلغاری استانبول، آسیب‌دیدگی‌های آن باوجود مصالح محکمی چون چدن در ساخت این بنا می‌باشد؛ بر این اساس، به‌دلیل عواملی طبیعی در طول دهه‌ها مانند رطوبت ناشی از آب و هوای استانبول و نزدیکی به تنگه بسفر، باعث ایجاد زنگ‌زدگی در بخش‌هایی از سازه شد. علاوه‌بر این، یک آتش‌سوزی در کلیسای چوبی قبلی رخ داده‌بود که انگیزه‌ای برای ساخت بنای جدید شد.

بدین‌ترتیب، کلیسای سنت استفان استانبول کنونی تا آغاز قرن بیست‌ویکم، دچار آسیب‌های ساختاری جدی شده‌بود و نیاز مبرمی به مرمت اساسی داشت. به‌همین دلیل، در سال 2011 با همکاری دولت ترکیه و بلغارستان و نیز کمک‌های مالی از سوی سازمان‌های بین‌المللی و عموم مردم، پروژه بازسازی عظیمی آغاز شد.

مرمت کلیسای بلغار استانبول کاری بسیار پیچیده و ظریف بود، زیرا می‌بایست با دقت هزاران قطعه فلزی را شماره‌گذاری، باز، تمیز و مجدد نصب می‌کردند. این بازسازی در سال 2018 پایان یافت و و جایگاه آن را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کلیساهای استانبول تثبیت کرد.

ساعت بازدید کلیسای سنت استفان استانبول

برای بسیاری از گردشگرانی که قصد بازدید از جاهای تاریخی استانبول را دارند، اطلاع از زمان بازدید کلیسای سنت استفان مهم می‌باشد. این موضوع به این دلیل مورد توجه است که کلیسای سنت استفان استانبول، همچنان مورد استفاده مسیحیان این شسهر بوده و برای عبادت به انجا می‌روند؛ بنابراین زمان بازدید برای عموم می‌تواند متغیر باشد.

به‌طور کلی، بازدید از کلیسای آهنی استانبول هر روز هفته امکان‌پذیر بوده، اما بهتر است برای جلوگیری از تداخل با مراسم مذهبی، در ساعات خاصی مراجعه کنید. بر این اساس، معمولا صبح‌ها تا بعدازظهر زمان مناسبی برای بازدید به‌شمار می‌آید ولی توصیه می‌شود حتما ساعت دقیق بازدید را در همان روز یا هفته جویا شوید. همچنین در روزهای یکشنبه و تعطیلات مذهبی اصلی، ممکن است رفتن به داخل کلیسا برای بازدید گردشگران به‌دلیل برگزاری مراسم، محدود باشد.

آدرس کلیسای سنت استفان استانبول روی نقشه

کلیسای سنت استفان استانبول در منطقه «فاتح (Fatih)» و در ساحل شمالی شاخ طلایی واقع شده‌است؛ آدرس دقیق این کلیسا بدین شرح است: خیابان مورسل‌پاشا، شماره 85، محله بالات، منطقه فاتح (Mürselpaşa Caddesi, No:85, Balat, Fatih).

دسترسی به این مکان تاریخی استانبول آسان بوده و شما می‌توانید با وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس‌هایی که به مناطق فاتح و بلات می‌آیند، به بازدید کلیسا بیایید؛ همچنین، می‌توانید با تاکسی یا در طول استانبول گردی و پیاده‌روی در مناطق تاریخی، از این کلیسا دیدن کنید.

کلیسای سنت استفان استانبول بسیار فراتر از یک عبادتگاه ساده است؛ این بنا، نماد پایداری و یک شاهکار مهندسی قرن نوزدهمی و نیز گواهی بر تنوع فرهنگی غنی شهر استانبول ترکیه است. چه یک معمار باشید، چه یک تاریخ‌دوست، جاهای تاریخی استانبول مانند کلیسای بلغاری، شما را به‌راحتی مجذوب خود می‌کند. این با تاریخ پر فراز و نشیب و معماری خیره‌کننده‌اش، جایگاه خود را در میان برترین کلیساهای استانبول و به‌عنوان یکی از منحصربه‌فردترین جاهای دیدنی ترکیه استانبول تثبیت کرده‌است.

بازدید از کلیسای آهنی استانبول و دیگر مکان های تاریخی آن، به راحتی از طریق وب‌سایت GoToSafar و کلیک روی گزینه‌های «تور» و سپس «تورهای ترکیه»، آسان و سریع می‌باشد؛ در این سفر، پشتیبانی 24 ساعته و ارائه سایر خدمات مسافرتی و گردشگری توسط این وب‌سایت، سفری عالی، به‌یادماندنی و لذت‌بخش را برای شما به ارمغان می‌آورد.