آب انبار باسیلیکا استانبول

آب انبار باسیلیکا استانبول از خارق‌العاده‌ترین بناهای تاریخی و قدیمی در این شهر، در شاخ طلایی استانبول و نزدیک به تنگه بسفر، واقع شده‌است؛ این بنای بزرگ که قدمتش به دوره بیزانس برمی‌گردد، در منطقه فاتح در زیر زمین و نزدیک به بسیاری از جاهای دیدنی استانبول می‌باشد. آب انبار باسیلیکا، نقش قابل‌توجهی در تامین آب قسطنطنیه داشته است.

درباره آب انبار باسیلیکا

آب انبار باسیلیکا در سمت اروپایی شهر، یکی از مکان های تاریخی استانبول که بسیار منحصربه‌فرد و اسرارآمیز نیز می‌باشد، در منطقه «فنر (Fener)» در مرکز شاخ طلایی و جنوب مرکز شهر قرار دارد. این شاهکار مهندسی باستان، امروزه در سمت اروپایی شهر و به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی استانبول شناخته و به‌واسطه فضایی رویایی با نورپردازی خیره‌کننده، مکانی جذاب برای گردشگران به‌شمار می‌آید؛ از این‌رو، قدم‌زدن در میان ستون‌های آن، سفری به دل تاریخ این شهر کهن محسوب می‌شود و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای بازدیدکنندگان به‌جا می‌گذارد.

آب انبار باسیلیکا که در ترکیه به «یرباتان سارنیجی (Yerebatan Sarnıcı)» معروف است، بزرگ‌ترین مخزن آب زیرزمینی دوران بیزانس در استانبول محسوب می‌شود؛ این مکان که نمادی از تدبیر و هنر معماری دوران باستان است، دارای فضای وسیع و جلوه‌های سورئال با مجسمه‌های اساطیر باستانی است. در آب انبار باسیلیکا، دو ستون معروف در انتهای شمال‌غربی آن با پایه‌هایی به‌شکل سر «مدوسا (Medusa)» وجود دارد که منبع بسیاری از افسانه‌ها شده‌اند.

تاریخچه ساخت آب انبار باسیلیکا

تاریخچه ساخت آب انبار باسیلیکا استانبول، به قرن 6 میلادی و دوران امپراتوری «ژوستینیان یکم (Justinianus I)» و پس از شورشی موسوم به «شورش نیکا (Nika İsyanı)» بازمی‌گردد؛ بر این اساس، در 532 میلادی به‌دلیل آنکه بسیاری از بناهای شهر مانند کلیسای رومی باسیلیکا که در همین مکان قرار داشت، ویران شدند، این نام یعنی «آب انبار باسیلیکا» برای آن انتخاب شد. هدف از ساخت این انبار باسیلیکا، تامین آب مورد نیاز «کاخ بزرگ امپراتوری» و سایر بناهای مهم منطقه در دوران خشکسالی یا محاصره شهر بود.

آب انبار باسیلیکا، از طریق یک سیستم پیچیده از کانال‌ها و قنات‌ها به‌ویژه «قنات والنس (Bozdoğan Kemeri)» که آب را از فاصله 19 کیلومتری در «جنگل‌های بلگراد (Belgrad Ormanı)» انتقال می‌داد، پر می‌شد. پس از فتح استانبول توسط «سلطان محمد فاتح (Fatih Sultan Mehmet)» این آب انبار برای مدتی مورد استفاده قرار گرفت، اما به تدریج به‌دست فراموشی سپرده شد؛ نهایتا، در قرن 16 یک جهانگرد هلندی به‌نام «پیتروس گیلیوس (Petrus Gyllius)» که برای تحقیق در مورد مکان های تاریخی استانبول آمده بود، به‌واسطه ساکنینی که از چاهی در زیرزمین خانه‌اش آب برمی‌داشتند، از وجود آن مطلع و آن را دوباره به جهانیان معرفی کرد.

ویژگی معماری آب انبار باسیلیکا

درحالت‌کلی، ابعاد آب انبار باسیلیکا استانبول به‌طور تقریبی، 140 در 70 متر با مساحتی بالغ بر 9800 متر مربع می‌باشد؛ سقف این آب انبار، بر روی 336 ستون مرمری بزرگ به ارتفاع 9 متر، در 12 ردیف 28تایی قرار گرفته‌است. این ستون‌ها، از نظر سبک معماری یکسان نیستند و گفته می‌شود از ویرانه‌های معابد و بناهای دوران کلاسیک در نقاط مختلف امپراتوری گردآوری شده‌اند. بیش‌تر این ستون‌ها به سبک کورینتی و دوریک ساخته و فضای وسیع و ستون‌بندی آن، شکوه و عظمت معماری رومی و بیزانسی را به‌نمایش می‌گذارد.

از دیگر نکات قابل‌توجه در رابطه با آب انبار باسیلیکا، ویژگی‌های شگفت‌انگیز آن به‌لحاظ معماری می‌باشد؛ این سازه، به‌گونه‌ای ساخته‌شده که بتواند فشار عظیم بخش فوقانی خود که شامل سقف بزرگ آب انبار و دیوارهای جانبی است، به‌خوبی تحمل کند. برای این منظور، دیوارهای آن با آجرهای ضخیم و ملاتی مخصوص به قطر 4 متر بنا شده و کف آن نیز با یک لایه ضخیم آجرپوش برای جلوگیری از نشت آب، تقویت شده‌است.

معروف‌ترین ویژگی معماری آب انبار استانبول، بدون‌شک دو ستونی است که پایه‌های آن‌ها سر «مدوسا (Medusa)» می‌باشند. این دو پایه‌ستون که در گوشه شمال‌غربی آب انبار باسیلیکا قرار دارند، از سنگ‌های مرمری ساخته و به‌شکل سرهای غول‌پیکر مدوسا تراشیده شده‌اند؛ در همین راستا، یکی از سرها به پهلو و دیگری وارونه قرار که نظریه‌های مختلفی نیز درباره دلیل این چیدمان وجود دارد.

برخی بر این باورند، این کار برای بی‌اثر کردن قدرت نگاه مدوسا بوده که می‌توانست انسان‌ها را تبدیل به سنگ کند. برخی نیز معتقدند، این کار صرفا برای تراز شدن ستون‌ها با سایر ستون‌ها بوده که در هر صورت، بر جذابیت و مرموز بودن فضای اب انبار باسيليكا استانبول افزوده‌است.

موجود پیدا شده در اب انبار استانبول

یکی از جالب‌ترین داستان‌های مربوط به اب انبار باسیلیکا، شایعات مربوطه به وجود یک «موجود افسانه‌ای» در آب‌های آن می‌باشد. در این رابطه، گفته می‌شود در دهه 1980 و طی عملیات مرمت و پاک‌سازی این آب انبار، کارگران متوجه وجود تعدادی ماهی بسیار بزرگ در آب‌های تاریک این مکان می‌شوند؛ این ماهی‌ها که عمدتا از نوع کپور بودند، به‌دلیل زندگی در محیطی فاقد نور و با شرایط خاص، رشد زیادی پیدا کرده بودند.

این ماهی‌ها که در میان بازدیدکنندگان به «ماهی‌های غول‌پیکر (Dev Balık)» معروف شدند، موجب افزایش فضای اسرارآمیز آب انبار باسیلیکا شده‌اند؛ امروزه نیز می‌توان برخی از این ماهی‌ها غول‌پیکر را در آب‌های این باسیلیکا سیسترن مشاهده کرد که جزو ویژگی‌های جالب بازدید از این مکان تبدیل شده‌اند.

قیمت ورودی آب انبار باسیلیکا

همانند بیش‌تر جاهای دیدنی استانبول، بازدید از این بنای محسورکننده، نیاز به تهیه بلیت است که ممکن است قیمت آن در طول زمان، تغییر کند؛ بنابراین، توصیه می‌شود پیش از برنامه‌ریزی برای بازدید از آب انبار باسیلیکا، حتما به وب‌‌سایت رسمی آن مراجعه کنید (Yerebatansarnici.com). بر این اساس، قیمت ورودی آب انبار باسیلیکا به‌طور تقریبی، در حدود 650 می‌باشد که در فصول کم گردشگر، کم‌تر نیز می‌گردد.

همچنین، بهتر ساعت بازدید از این آب انبار، صبح و تا پیش از بعد از ظهر می‌باشد که گردشگران کم‌تری در ساعات برای بازدید می‌آیند؛ بدین‌ترتیب، می‌توانید راحت‌تر در درون آن قدم زده و شگفتی‌های آن را تماشا کنید.

آدرس آب انبار باسیلیکا

به‌لحاظ موقعیت مکانی و نحوه دسترسی به آب انبار باسیلیکا، امروزه این مکان در قلب منطقه تاریخی «سلطان احمد (Sultanahmet)» و مرکز شاخ طلایی استانبول واقع شده‌است؛ آب انبار باسیلیکا، در فاصله بسیار کمی از «میدان سلطان احمد (Sultanahmet Meydanı)» و «ابلیسک استانبول (İstanbul Dikilitaşı)» واقع شده و دسترسی به آن بسیار آسان می‌باشد؛ برای همین، اگر از طرف «مسجد ایاصوفیه (Ayasofya Camii)» به‌سمت میدان بیایید، ورودی این مکان را در سمت چپ خود خواهید دید.

• ·         آدرس آب انبار باسیلیکا: Yerebatan Caddesi, No:13, 34410 Fatih.

دسترسی به آب انبار باسیلیکا

دسترسی به آب انبار باسیلیکا با وسایل نقلیه عمومی بسیار ساده و به چند طریق، مقدور است؛ بر این اساس، اگر سوار خط تراموای T1 شوید، می‌توانید در «ایستگاه سلطان احمد (Sultanahmet İstasyonu)» پیاده و پس از 2 تا 3 دقیقه پیاده‌روی، به ورودی این آب انبار استانبول برسید. نزدیکی این مکان به دیگر جاذبه‌های اصلی، باعث شده بازدید از آن، در برنامه بیش‌تر تورهای استانبول گردی گنجانده شود.

جاهای دیدنی استانبول نزدیک آب انبار باسیلیکا

از آنجایی که آب انبار باسیلیکا در مرکز تاریخی شهر واقع شده، در نزدیکی آن تعداد زیادی از مشهورترین جاهای دیدنی استانبول قرار دارند؛ به‌بیان دیگر، تجمع چندین جاذبه گردشگری معروف در منطقه سلطان احمد مانند آب انبار باسیلیکا، این منطقه همانند موزه‌ای روباز از تمدن‌های مختلف به‌شمار می‌آید. از این‌رو، گردشگران می‌توانند به‌راحتی طی یک روز، از چندین مکان تاریخی استانبول و در یک منطقه، بازدید کنند که معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1.     میدان هیپودروم استانبول (Sultanahmet Meydanı)

میدان هیپودروم استانبول این میدان باستانی که در دوران امپراتوری بیزانس مرکز فعالیت‌های ورزشی و اجتماعی شهر بود، امروزه میدان سلطان احمد نامیده می‌شود. در این میدان می‌توانید آثار باستانی مهمی مانند ابلیسک استانبول ترکیه (Obelisk)، ستون مارپیچ و ستون کنستانتین را مشاهده کنید. این میدان فضای باز وسیعی در قلب منطقه تاریخی است.

2.     مسجد ایاصوفیه (Hagia Sophia)

بی‌شک، مسجد ایاصوفیه یکی از نمادهای استانبول و یادگاری از دوره بیزانس در این شهر با بنای باشکوه است که کم‌تر از 100 متر نیز با آب انبار باسیلیکا فاصله دارد. مسجد ایاصوفیه با گنبد عظیم و موزاییک‌کاری‌های بی‌نظیرش، یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی جهان نیز محسوب شده و بازدید از آن سفر شما را جذاب‌تر می‌کند.

3.     مسجد سلطان احمد (Sultanahmet Camii)

مسجد سلطان احمد که درست مقابل مسجد ایاصوفیه قرار دارد، به‌خاطر کاشی‌های آبی رنگ داخلی‌اش، به «مسجد آبی (Mavi Camii)» نیز شهرت دارد. این مسجد، یکی از شاخص‌ترین نمادهای استانبول بوده که معماری حیرت‌انگیز آن، بسیار مورد توجه بازدیدکنندگان می‌باشد.

4.     کاخ توپکاپی (Topkapı Sarayı)

کاخ توپکاپی از اقامتگاه‌های معروف و مجلل سلاطین عثمانی، یکی دیگر از جاهای دیدنی استانبول است که در فاصله کمی از آب انبار باسیلیکا می‌باشد؛ این کاخ که بازدید از آن شامل: خزانه، حرمسرا و نمایشگاه‌های مختلف می‌شود، یادآور زندگی پرشکوه سلاطین عثمانی است.

5.     کلیسای سنت استفان در استانبول ترکیه (Sveti Stefan Kilisesi)

کلیسای سنت استفان که با نام‌های «کلیسای بلغاری استانبول (İstanbul Bulgar Kilisesi)» و «کلیسای آهنی (Demir Kilise)» نیز شهرت دارد، از دیگر مکان‌های شگفت‌انگیز برای بازدید در استانبول می‌باشد. این کلیسا به خاطر اسکلت کاملا چدنی و معماری منحصربه‌فردش شناخته می‌شود.

 

همان‌گونه که تا بدین‌جا خواندید، آب انبار باسیلیکا تنها یک جاذبه گردشگری ساده در استانبول نیست، بلکه به‌واسطه معماری زیبا و ویژگی‌های قابل‌توجه‌اش، شاهکاری در گذر تاریخ است؛ این مکان، با اتمسفر مرموز و پرشکوه خود، روایتگر داستان‌های امپراتوری‌های روم شرقی و عثمانی بوده و نمادی از اهمیت آب به‌عنوان مایه‌حیات در تمدن‌های کهن است.

در نهایت، می‌توان گفت آب انبار باسیلیکا با ستون‌های بی‌پایان، نورپردازی خیره‌کننده و صدای چکه‌های آب، حس بودن در دنیایی دیگر را به انسان القا می‌کند؛ این مکان، گواهی بر نبوغ پیشینیان و یکی از ارزشمندترین میراث‌ تاریخ جهان بوده و بازدید از آن، بهترین راه برای درک عظمت و تاریخ پرفراز و نشیب این شهر می‌باشد.