مسجد سلیمانیه استانبول

مسجد سلیمانیه در استانبول یکی از شاهکارهای معماری عثمانی است که توسط معمار سینان و به دستور سلطان سلیمان قانونی در قرن شانزدهم ساخته شد. این مسجد با گنبد های بزرگ و مناره های بلند، نمونه ای از هنر و معماری اسلامی است که فضای داخلی آن با کاشی های زیبا و کتیبه های قرآنی تزیین شده است.

تاریخچه مسجد سلیمانیه استانبول

مسجد سلیمانیه در استانبول یکی از برجسته ترین آثار معماری دوره عثمانی است. این مسجد در سال ۱۵۵۰ و به دستور یکی از پادشاهان بسیار معروف و بزرگ عثمانی، سلطان سلیمان، ساخته شده‌ است. گفتنی است، ساخت مسجد ۷ سال تمام طول کشید و مسجد ایاصوفیه الگوی اصلی در ساخت این مسجد بود. حتی سلطان سلیمان برای نشان دادن عظمت حکومت خود، نشانه‌های جالبی در این مسجد قرار داد؛ برای مثال: دستور ساخت چهار مناره را داد که این مناره‌ها نشان دهنده چهارمین سلطنت عثمانی است.

مسجد سلیمانیه علاوه بر فضای مذهبی، مجموعه ای از سازه‌هایی مانند: مدرسه، حمام، آشپزخانه عمومی و بیمارستان است. این مسجد تاریخی، حوادث و اتفاقات بزرگی را پشت سر گذاشته و در حال حاضر نیز مقبره افراد مهمی از جمله سلطان سلیمان و همسرش خرم سلطان در آن قرار دارد.

به طور کلی، مسجد سلیمانیه یکی از برترین جاذبه های گردشگری استانبول به حساب می‌آید که رویداد‌های مختلف تاریخی را تجربه کرده است؛ حوادث سنگینی مانند آتش سوزی، زلزله و جنگ که منجر به خرابی بخش‌های اصلی آن شده است. با این حال، در سال‌های بعد، تمام خسارات بازسازی شد اما معماری اصلی آن هرگز تکرار نشد.

معمار مسجد سلیمانیه استانبول کیست؟

معمار مسجد سلیمانیه در استانبول، معمار سینان معروف است که یکی از برجسته ترین و معروف ترین معماران دوره عثمانی به شمار می‌آید. او در سال ۱۴۸۹ متولد شد و بیش از پنجاه سال در خدمت پادشاهان عثمانی، پروژه‌های معماری متعددی را طراحی و اجرا کرد. معمار سینان با مهارت و نوآوری‌هایش تاثیر عمیقی بر معماری اسلامی گذاشت و مسجد سلیمانیه یکی از شاهکار‌های او در این زمینه محسوب می‌شود. این مسجد به دلیل طراحی منحصر به فرد، استفاده از فضای بزرگ و زیبا و همچنین استحکام و دوام، نمادی از هنر و معماری عالی دوره عثمانی به حساب می‌آید.

 

سبک معماری مسجد سلیمانیه استانبول

مسجد سلیمانیه در محله تاریخی کانتارجیلار استانبول واقع شده است. این بنای با عظمت که در نزدیکی ساختمان‌های مهم دولتی قرار دارد، نمایی خیره کننده از آبراهه «شاخ طلایی (Golden Horn)»، را پیش چشم گردشگران می‌گذارد. چهار مناره بلند و شکوهمند این مسجد، گواهی بر فرمان مستقیم پادشاه در ساخت آن هستند و سبک معماری این بنا نیز ترکیبی از هنر بیزانسی و عناصر اسلامی را به تصویر می‌‌کشد.

در واقع ساخت مسجد سلیمانیه نیازمند تلاش هزاران کارگر و صنعتگر بود. در حدود سه هزار و پانصد کارگر در ساخت این بنا نقش داشتند و برای جلوه بخشی به ظاهر آن، مقادیر چشمگیری طلا به کار رفته است. بر خلاف اغلب مساجد، سلیمانیه تنها به یک گنبد بزرگ بسنده نکرده، بلکه چند گنبد کوچک نیز پیرامون گنبد اصلی را زینت داده‌اند. این گنبد‌های فرعی، نه ‌تنها زیبایی بصری بنا را افزایش می‌دهند بلکه بر مفهوم تقارن و تعادل در معماری تاکید دارند. حیاط مسجد در بخش غربی قرار گرفته است و در هر گوشه آن، مناره‌ای استوار دیده می‌‌شود.

این چهار مناره در مجموع ده سکوی تماشا دارند که نمادی از ده پادشاه عثمانی است. دو مناره اصلی با ارتفاع ۷۶ متر، چشم‌اندازی باشکوه به مسجد می‌‌بخشند و بر عظمت این اثر تاریخی می‌‌افزایند. در طراحی مسجد از سنگ‌های ارزشمندی مانند، مرمر، عاج و مروارید استفاده شده است. سه ورودی مجزا، هر کدام با قوس‌های ظریف و کنده ‌کاری‌های هنرمندانه، رهگذران را به حیاط دعوت می‌کنند.

همچنین، معمار برجسته این بنا، اتاقکی را در بالای ورودی برای تهویه بهتر پیش بینی کرده بود. کانال‌های زیر زمینی نیز به گردش هوا کمک می‌کنند و در تابستان هوای خنک و در زمستان گرما را فراهم می‌‌سازند. حیاط این مسجد، با آب ‌نمایی زیبا و تلفیقی از مرمر و سنگ آتشفشانی، جلوه‌ای باشکوه دارد و بازدید کنندگان را مجذوب خود می‌‌کند.

قیمت بلیط و زمان‌های بازدید مسجد سلیمانیه استانبول

«مسجد سلیمانیه (Süleymaniye Camii)»، نه تنها یک مکان مقدس برای عبادت، بلکه یک مرکز فرهنگی و تاریخی مهم نیز به شمار می‌آید که هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به خود جذب می‌کند. بازدید از این مسجد باشکوه و تاریخی رایگان است و هزینه ورودی از گردشگران دریافت نمی‌شود و همین این امر باعث شده تا همه بتوانند به راحتی از زیبایی‌ها و تاریخچه‌ غنی این مکان بهره مند شوند.

در نظر داشته باشید که بازدید از مسجد سلیمانیه، مانند سایر مساجد، در هنگام اقامه نمازهای یومیه ممنوع است و باید برنامه بازدید خود را بر اساس این نکته تنظیم کنید. همچنین، خانم‌ها برای ورود به مسجد باید سر، بازوها و پاهای خود را بپوشانند تا مطابق با قوانین دینی و فرهنگ محلی باشد. ذکر این نکته ضروری است که ساعت بازدید از مسجد سلیمانیه در استانبول، از ۹ صبح تا ۱۷ عصر می‌باشد.

 

چگونه از تکسیم به مسجد سلیمانیه برویم؟

اگر محل شروع بازدید را از میدان تکسیم در نظر بگیریم، چندین گزینه برای رسیدن به مسجد سلیمانیه دارید. در واقع شما برای رفتن به مسجد سلیمانیه کار سختی نخواهید داشت اما انتخاب مسیر و اینکه با چه وسیله‌ای این مسافت را طی کنید، به بودجه و علایق شما بستگی دارد. به صورت کلی، شما برای پیمودن این مسیر چندین گزینه مناسب دارید که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم:

·         رفتن از میدان تکسیم به مسجد سلیمانیه با مترو

وارد ایستگاه مترو میدان تکسیم شده و سوار خط M2 سبز رنگ به سمت ینی کاپی (Yenikapı)، شوید. در ایستگاه وِزنه جیلر (Vezneciler)، از مترو پیاده شوید. پس از خروج از ایستگاه وزنه جیلر، به سمت جنوب غربی و دانشگاه استانبول پیاده‌روی کنید. از وزنه جیلر تا مسجد سلیمانیه به صورت پیاده، حدود ۱۰ دقیقه فاصله وجود دارد.

·         رفتن از میدان تکسیم به مسجد سلیمانیه با اتوبوس

از میدان تکسیم سوار یکی از اتوبوس‌ها به سمت ایستگاه فاتیح (Fatih)، یا بیازیت (Beyazıt)، شوید. از ایستگاه فاتیح یا بیازیت/بایزید می‌توانید با حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پیاده روی به مسجد سلیمانیه برسید. این روش یکی از کاربردی ترین‌ها محسوب می‌شود اما مسافتی که باید طی کنید کمی زیاد است و از لحاظ حوصله و وقت، باید این مورد را هم مد نظر داشته باشید.

·         رفتن از میدان تکسیم به مسجد سلیمانیه با تاکسی

استفاده از تاکسی یکی دیگر از روش‌ها برای رسیدن به مسجد سلیمانیه محسوب می‌شود اما گرانی کرایه‌ها، یکی از معضل‌های بزرگ در این شهر می‌باشد. در همین راستا، نرخ ثابتی وجود ندارد و کرایه تاکسی‌ها متناسب با ترافیک و ساعات روز در حال تغییر هستند که می‌توان گفت هزینه استفاده از این روش حمل و نقل عمومی، گاهی به شکلی غیرمنطقی بالا می‌رود.

·         رفتن از میدان تکسیم به مسجد سلیمانیه با اجاره خودرو

بدون اغراق، اجاره خودرو در استانبول جهت رفتن به مسجد سلیمانیه، احتمالا راحت ترین و سریع ترین روش تردد بی دردسر باشد. اجاره ماشین می‌تواند باعث کم شدن هزینه‌های شما شده و دسترسی را راحت تر کند. در نظر داشته باشید مسجد سلیمانیه تنها جاذبه دیدنی استانبول نیست و بسیاری از مکان‌ها وجود دارند که باید از آن‌ها بازدید کنید؛ بنابراین، داشتن خودرویی که در هر شرایطی در اختیارتان باشد، به نفعتان خواهد بود.

مقبره‌های مسجد سلیمانیه

مسجد سلیمانیه در استانبول نه تنها یک مکان مذهبی است، بلکه محل مقبره‌های مهمی از دوران عثمانی نیز می‌باشد. مقبره سلطان سلیمان قانونی و همسرش، خرم سلطان، در محوطه این مسجد قرار دارد. این مقبره‌ها با طراحی‌های هنری زیبا و کتیبه‌های قرآنی تزیین شده اند و نشان دهنده اهمیت و مقام والای این افراد در تاریخ عثمانی هستند. همچنین، مقبره‌های برخی از فرزندان سلطان سلیمان نیز در این محوطه وجود دارد. علاوه بر این، مقبره معمار سینان، طراح و سازنده این مسجد باشکوه نیز، در این مکان قرار دارد.

چه جاذبه‌هایی به مسجد سلیمانیه نزدیک است؟

مسجد سلیمانیه در استانبول به لحاظ موقعیت جغرافیایی به گونه‌ای است که به سایر نقاط دیدنی شهر نزدیک است. این ویژگی به بازدید کنندگان این امکان را می‌دهد که علاوه بر بازدید از مسجد بتوانند به خرید و گشت و گذار بپردازند. در ادامه برخی از جاذبه‌های نزدیک به مسجد سلیمانیه را معرفی می‌کنیم که برخی از آن‌ها اتفاقا جزو جاهای دیدنی رایگان استانبول هم به حساب می‌آیند:

·         ستون چمبرلی تاش

این ستون ۳۵ متری در مرکز استانبول قرار دارد و در سال ۳۳۰ میلادی به دستور کنستانتین کبیر ساخته شد تا نمادی از تأسیس قسطنطنیه (استانبول امروزی) به عنوان پایتخت جدید روم باشد. این ستون در اصل از ۹ قطعه سنگ سماقی (پورفیری) ساخته شده و در بالای آن مجسمه‌ای از کنستانتین به عنوان خدای خورشید قرار داشت. در طی سال‌ها و به ویژه در دوران بیزانس و عثمانی، ستون آسیب‌های زیادی دید و برای محافظت کمربند‌های آهنی به دورش بسته شد.

صلیب بالای «ستون چمبرلی تاش (Çemberlitaş Sütunu)»، نیز پس از فتح استانبول توسط عثمانی‌ها برداشته شد. این ستون از آنجا که همچنان در میدان چمبرلی تاش ایستاده، یک یادگار زنده از دوران روم باستان است و اهمیت تاریخی فراوانی دارد. گردشگران و تاریخ ‌دوستان، هنگام عبور از نزدیکی حمام چمبرلی تاش و بازار بزرگ، حتما این ستون را مشاهده می‌کنند.

 

·         مسجد نورعثمانیه

«مسجد نورعثمانیه (Nuruosmaniye Camii)»، نخستین نمونه از سبک باروک عثمانی در استانبول است و در سال‌های پایانی دوران عثمانی ساخته شد. دستور ساخت آن را سلطان محمود اول صادر کرد ولی در سال ۱۷۵۵ در دوره سلطنت عثمان سوم تکمیل شد. این مسجد با گنبد بزرگ و مناره‌های زیبای خود، نشانه‌ای از سبک جدید معماری در امپراتوری عثمانی است. فضای داخلی آن با خوش ‌نویسی‌های فاخر و پنجره‌های شیشه‌ای رنگارنگ تزئین شده و نام «نورعثمانیه» را به خوبی بازتاب می‌دهد.

مجموعه نورعثمانیه شامل مدرسه (مدرسه اسلامی)، کتابخانه، آرامگاه و یک بازارچه کوچک است. این مجموعه در کنار ورودی بازار بزرگ قرار دارد و به همین دلیل از لحاظ موقعیت مکانی بسیار پر رفت وآمد و دیدنی است. امروزه این مسجد هم برای نمازگزاران و هم برای گردشگران مکانی آرام و تاریخی برای بازدید و عکاسی محسوب می‌‌شود.

·         میدان بایزید و بازار صحاف‌ها

«میدان بایزید (Beyazıt Meydanı ve Sahaflar Çarşısı)»، یکی از قدیمی ‌ترین و مهم ‌ترین میدان‌های تاریخی استانبول است. این میدان در نزدیکی دانشگاه استانبول واقع شده و در طول تاریخ بار‌ها بازسازی و باز طراحی شده است. در دوران عثمانی این میدان محل برگزاری مراسم و جشن‌های عمومی بود. در کنار میدان، بازار  Sahaflar Çarşısı  قرار دارد؛ بازاری قدیمی که از زمان بیزانس تا امروز، به فروش کتاب‌های کمیاب و نسخه‌های خطی اختصاص داشته است.

این بازار هنوز هم برای دوست داران کتاب، مکانی دلپذیر و پر از عطر کاغذ‌های قدیمی است. در اطراف میدان، برج بایزید (Beyazıt Kulesi) به عنوان برج دیده ‌بانی و بعد‌ها برای هشدار حریق استفاده می‌‌شد. امروزه میدان بایزید و بازار صحاف‌ها همچنان پر شور و سرزنده‌اند. دانشجویان، کتاب ‌فروشان و گردشگران در این فضا‌ها رفت ‌و آمد می‌کنند و حس زنده تاریخ را با هر قدم لمس می‌‌کنند.

آرامگاه معمار سینان

«آرامگاه معمار سینان (Mimar Sinan Türbesi)»، در خارج از محوطه مسجد سلیمانیه و در نزدیکی ورودی اصلی آن قرار دارد. سینان، نابغه معماری عثمانی، خود این آرامگاه کوچک را طراحی کرد و به سادگی ساخت. این آرامگاه از بیرون به صورت یک بنای سنگی ساده و کوچک است و با کاشی ‌کاری‌ها یا تزئینات پر زرق‌ و برق همراه نیست. ولی فرم هندسی دقیق آن، مانند پرگار به نماد طراحی دقیق و استادی سینان اشاره دارد.

معمار سینان با بیش از ۳۵۰ اثر برجسته در سراسر امپراتوری عثمانی، از جمله مساجد سلیمانیه و سلیمیه (در ادیرنه)، به عنوان معمار بزرگ ترین دوران شکوه عثمانی شناخته می‌‌شود. آرامگاه او ساده اما با معنای عمیق، همچون یادبود فروتنی و نبوغش در قلب استانبول باقی مانده است.

 

سخن نهایی

مسجد سلیمانیه تنها یک مکان مذهبی نیست، بلکه نمادی زنده از عظمت، هنر و قدرت فرهنگی امپراتوری عثمانی است که پس از گذشت قرن‌ها همچنان با شکوه و استوار می‌درخشد. به راحتی می‌توان گفت این بنای باشکوه، شاهکاری بی‌نظیر از معمار سینان است که با تلفیقی از معماری اسلامی، عناصر خاص و خلاقیت‌های مهندسی، تجربه‌ای فراتر از یک بازدید معمولی را به ما گردشگران ارائه می‌دهد.

چشم‌انداز پانورامای شگفت‌انگیز از شهر استانبول، سکوت آرامش‌بخش صحن حیاط، و حس معنوی جاری در فضای مسجد، همگی لحظاتی فراموش‌نشدنی برای بازدیدکنندگان رقم می‌زنند. این مسجد برای هر کسی که به استانبول سفر می‌کند، چه علاقه‌مند به تاریخ و معماری باشد و چه در پی تجربه‌ای فرهنگی و آرامش‌بخش، مقصدی ضروری است. سلیمانیه نه‌تنها گذشته باشکوه ترکیه را به تصویر می‌کشد، بلکه پلی میان سنت و حال است که هویت این شهر را به زیبایی نمایان می‌سازد.